نيم نگاهى به جشنواره تئاتر ايثار - ظهور نام ها و چهره ها

معرفی وبلاگ

سفارشی دوستت دارم دوست عزیزم.♥.:.@سفارشی@.:.♥ اینجا همه چی درهمه. بیا تو عشق و حال کن. نظرت یادت نره ها♥.:.@سفارشی@.:.♥ -----------♥.:.@سفارشی@.:.♥---------♥.:.@سفارشی@.:.♥----------

دسته

عاشقانه (6)

خبر های جور با جور (2)

لینک دوستان

آرشیو

آمار وبلاگ

تعداد بازدید : 77599

تعداد نوشته ها : 53

تعداد نظرات : 1

Rss

طراح قالب

موسسه تبیان

نيم نگاهى به جشنواره تئاتر ايثار - ظهور نام ها و چهره ها

گاهى سخن گفتن از یک مصطلح هنرى و جریانى که ایجاد مى کند، نیازمند بررسى زبان شناسى است. این بررسى زبان شناسى نه تنها براساس مؤلفه هاى کلاسیک این دانش و بحث هاى محتوایى و ساختارى امکانپذیر است بلکه نیازمند قرائت هاى دیگرى نیز هست. قرائت هاى ژورنالیستى و رسانه اى، قرائت هاى اجتماعى، تأویل روانکاوانه و ده ها مورد دیگر که یک جریان، را مکتوب مى کند، به آن رنگ و لعاب حرفه اى و گاه آکادمیک مى بخشد و زمینه را براى تحقیق و پژوهش، بازخوانى دانشجویان و نسل هاى بعد و بحث و دیالوگ فراهم مى کند. ما در کشورمان دوران سختى را با عنوان دوران جنگ سپرى کردیم. شهداى گرانقدر کثیرى را از میان بچه هاى این آب و خاک در خاطرات خود ثبت کردیم و در نهایت این واقعه مستند در هنر و ادبیات تأثیر بسزایى گذاشت. ادبیات دفاع مقدس، تئاتر دفاع مقدس و سینماى دفاع مقدس از جمله شاخص ترین ژانرهاى هنرى سال هاى اخیر است که عرصه طبع آزمایى بسیارى از هنرمندان خوب و صاحب فکر و اندیشه بوده است. در این میان تئاتر دفاع مقدس همواره به عنوان هنرى که نسبت به سینما و ادبیات از امکانات بیانى و رسانه اى کمترى برخوردار است، تلاش مضاعفى نسبت به سال هاى اخیر از خود نشان داده است. تئاتر دفاع مقدس آرام آرام مى رود که به عنوان یک سبک هنرى خود را مطرح کند؛ سبکى که در آینده و در تحقیقات و پژوهش هاى نظریه پردازان و منتقدان ادبیات دراماتیک شکلى بازخوانى شده خواهد یافت. در این میان و از دل تئاتر دفاع مقدس جریان هاى هنرى و رقابتى برخاسته است که همواره میزبان تلاش هنرمندان کشور است. تئاتر مقاومت، تئاتر ایثار و ... شاخه هایى هنرى هستند که در همان قرائت زبان شناختى به رویدادهایى جریان ساز تبدیل مى شوند؛ این جریان ها هم همچنان که در پیشگفتار این مقاله آمده بازخوانى دیگرى مى طلبد؛ نوعى بازخوانى که در گرو قرائت هاى جامعه شناختى، زبان شناختى و ... است. به عنوان مثال نخستین جشنواره منطقه اى تئاتر ایثار در تبریز به کار خود پایان داد و از هم اکنون برنامه ریزى براى دوره دوم آن در شیراز در حال شکل گیرى است. البته دوره دوم به صورت سراسرى برگزار مى شود و این جشنواره تئاترى، میزبان آثار هنرمندان سراسر کشور است. جشنواره تئاتر ایثار در نخستین حرکت هاى بنیادى خود براساس دو تعریف مهم شکل گرفت. اول پاسداشت و گرامیداشت نام و یاد شهیدان بزرگوار و اشاعه فرهنگ ایثار و شهادت و دوم تعامل با تئاتر حرفه اى کشور. بنابراین این جریان تئاترى سعى کرد که با افراد مطرح و صاحب کارنامه هنرى و محافل آکادمیک کشور تعامل و همسویى خاصى ایجاد کند تا سطح تولیدات خود را به لحاظ فنى و تکنیکى ارتقا بخشد. از این رو بسیارى از چهره هاى تئاترى از جمله دکتر قطب الدین صادقى، اردشیر صالح پور، رحمت امینى و ... در راه اندازى و شکل گیرى جشنواره سهیم بودند. این جشنواره در نخستین گام نیز با آثار و تولیدات افرادى روبه رو شد که اگرچه از نسل نو بودند، اما همواره در حوزه تئاتر دانشگاهى، تئاتر تجربى و تئاتر مردمى طبع آزمایى کرده و کارهاى زیادى را از خود ارائه داده بودند. در نخستین زمان برگزارى این رویداد هنرى آثارى همچون «امشب مهره هاى پشتم نى لبک مى زند»، «پوکه هاى برنجى»، «دى ماه پرستاره»، «چهارشنبه سورى»، «یک روز روشن خدا»، «پیکر»، «قطعه گم شده»، «دهانى پر از کلاغ»، «چشم هاى بارانى»، «قتلگاه عشق و خون»، «پائیز»، «وقتى درنا برمى گردد» و «دوباره ذوالجناح» آثارى بودند که در این جشنواره به اجرا درآمدند. این جشنواره هنگام اهداى جوایز به برگزیدگان با حضور دوباره برخى از چهره هاى نام آشنا تئاتر دفاع مقدس در سال هاى اخیر همراه بود. هیأت داوران جشنواره در بخش بازیگرى مرد با اهداى تندیس جشنواره، لوح تقدیر و پنج سکه بهار آزادى مجید تفرشى بازیگر نمایش «پوکه هاى برنجى» از غرب تهران را به عنوان نفر اول بازیگرى مرد برگزید. در بخش بازیگرى زن نیز عاطفه حسینى بازیگر نمایش «چشم هاى عیسى» از تهران به عنوان نفر اول و بهار کریم زاده بازیگر نمایش «وقتى درنا بازمى گردد» از آذربایجان شرقى نفر دوم برگزیده شدند. هیأت داوران، جایزه رتبه اول کارگردانى نمایش شامل تندیس جشنواره، لوح تقدیر و پنج عدد سکه بهار آزادى را به زرى اماد براى نمایش «پوکه هاى برنجى» از غرب تهران اهدا کرد. همچنین در بخش نمایشنامه نویسى، هیأت داوران، جایزه رتبه اول را به جمشید خانیان نویسنده نمایشنامه «دهانى پر از کلاغ»، اهدا کرد. هیأت داوران این جشنواره همچنین نمایش «پوکه هاى برنجى» را به عنوان نمایش برتر جشنواره منطقه اى تئاتر ایثار برگزید. «قطعه گمشده» به کارگردانى پدرام رحمانى از آذربایجان غربى، «پیکر» به کارگردانى على حلوى از استان گیلان، «وقتى درنا بازمى گردد» به کارگردانى بهار کریم زاده از آذربایجان شرقى و «امشب مهره هاى پشتم» به کارگردانى محمدرضا ارسنجان از کرمانشاه براى حضور در جشنواره سراسرى تئاتر ایثار برگزیده شدند. بى شک مخاطبان تئاتر نه تنها نام بسیارى از این نمایش ها را شنیده اند، بلکه به تماشاى برخى از اجراهاى آن نیز رفته اند. برخى از این کارها گاه در اجراى عمومى یا در جشنواره دفاع مقدس به روى صحنه رفته و مورد تقدیر قرار گرفته اند. با این حال یکى از برجسته ترین نکاتى که از دیدن نام هاى آشنا به ذهن خطور مى کرد، ایجاد جریانى در تئاتر دفاع مقدس و در کل تئاتر کشور است. به عنوان مثال بسیارى از متن هاى جشنواره هاى اخیر از یک یا چند فرد شاخص بوده که پس از آن همواره مدنظر دیگر کارگردان هاى تئاتر نیز قرار گرفته است. «جمشید خانیان» در طى سال هاى اخیر به نامى آشنا تبدیل شده است که همواره بسیارى از آثار او رویدادهاى مهم تئاترى دفاع مقدس به روى صحنه رفته است. بسیارى از جوایز سال هاى اخیر نیز در حوزه نمایشنامه نویسى به وى تعلق گرفته است. این نمایشنامه نویس، حالا رفته رفته نه تنها مى رود که فاصله خود را با مطرح ترین نام درام نویسى دفاع مقدس (علیرضا نادرى) کم کند، بلکه همتراز با او در این ژانر هنرى قرار گیرد. ما در سال هاى اخیر شاهد متن هایى بسیار قوى از این نویسنده در بسیارى از فستیوال هاى تئاترى کشور و حتى جشنواره فجر بودیم که باعث تحسین مخاطبان شده است. پیش از این در درام نویسى حرفه اى دفاع مقدس علیرضا نادرى را داشتیم که به اقرار بسیارى از مفسران و منتقدان تئاتر ایران از جمله شاخص هاى ادبیات معاصر به شمار مى رود. اما هم اکنون شاهد نام آورى جمشید خانیان هستیم که جشنواره هاى دفاع مقدس در معرفى و شناساندن او به مخاطبان بویژه مردم و تماشاگر کلان سهم بسزایى داشته است. از ویژگى هاى شیوه نوشتارى این نویسنده توجه به فضاهاى مدرن و امروزى و تطبیق و تطابق مفهوم دفاع مقدس با جهان ذهنى جوان امروز و نسل کنونى است. جمشید خانیان به لحاظ سبک بیانى همواره از استعاره هاى خاص خود سود مى برد. او همچنان که از نام برخى از نمایشنامه هایش پیداست، پیچیدگى در عین ساده نویسى را اساس کار خود قرار مى دهد. طرح موقعیت تازه ، اتمسفر تئاترى متفاوت، دیالوگ هاى خوب و مکاشفه هاى بیانى در لحظه از مهمترین ویژگى هاى شیوه نوشتارى این نویسنده است. بى شک آنچه نگارنده این مقال به آن مى پردازد، بحث جریان هنرى در دل سبک تئاتر دفاع مقدس و کل تاریخ معاصر تئاتر ایران است. شاید جمشید خانیان براى نگارنده و بسیارى از منتقدان، نویسنده اى شناخته بوده اما آنچه مهم است، مردم هستند. یعنى شناخت یک هنرمند با شناخت مردم از وى جنبه هنرى و تاریخى پیدا مى کند و بنابراین آنچه که در شناخت بیشتر (و به مردم تأثیرگذار بوده است) تئاتر دفاع مقدس و جریان هایى حرفه اى و هنرى بوده است که همسو و همگام با تئاتر دفاع مقدس مطرح شده است. بى شک هدف از این گفتار تنها معرفى یک نویسنده خوب و برتر نیست، بلکه هدف ظهور نویسندگانى است که همگام و همسو با تئاتر دفاع مقدس در حرکتند و همواره به تولید آثار حرفه اى و استاندارد مى پردازند. به عنوان مثال در چندین جشنواره و با چندین اجراى متفاوت شاهد حضور متن «حمیدرضا نعیمى» بوده ایم. این نویسنده که بیشتر با رویکرد آکادمیک به آثار خود مى پردازد، همواره شاهد چندین اجرا از متن خود «دیگر مهره هاى پشتم نى لبک مى زنند» بوده است. این متن یک بار توسط زرى اماد در تهران با اجراى جشنواره اى و عمومى به روى صحنه رفته است و در جشنواره تئاتر ایثار تبریز نیز با اجراى کارگردانى دیگر (محمدرضا ارسنجانى) میزبان مخاطبان تئاتر بوده است. همواره نام هاى دیگرى ازجمله خیرالله تقیانى پور، احسان جاغى، کوروش زارعى و... در عرصه نمایشنامه نویسى و کارگردانى تئاتر دفاع مقدس طى سال هاى اخیر برجسته شده است. در حوزه بازیگرى نیز به بازیگرانى برمى خوریم که راه را براى افق هاى آینده باز کرده اند. در این میان گاهى شاهد کارگردانى و بازى توأمان بازیگرانى هستیم که در تولید کار خود، کارنامه اى قابل قبول را ارائه کرده اند. افرادى همچون زرى اماد که همواره در دو ژانر بازیگرى و کارگردانى آثار دفاع مقدس طى سال هاى اخیر فعالیت داشته است. یا چیستا یثربى که خود نویسنده و کارگردان یک کار موفق به شمار رفته است. نمایش «پوکه هاى برنجى» در حالى در نخستین جشنواره ایثار تبریز، جایزه بهترین نمایش و بهترین کارگردانى را به خود اختصاص داده است که از تجربه هاى مکرر کارگردان آن طى سال هاى اخیر در جشنواره هاى دفاع مقدس خبر مى دهد. زرى اماد بازیگر نسل نو تئاتر ایران در جشنواره دفاع مقدس سال گذشته در سنندج نیز دو کار داشت؛ او پیش از آن نیز متن «حمیدرضا نعیمى» را کارگردانى کرد که چندین روز با اجراهاى عمومى میزبان عموم مردم بود. زرى اماد در این نمایش به ایفاى نقش نیز مى پرداخت. او نقش شقایق را بازى مى کرد که نقش محورى و هارمونیک با تکنیک هاى کارگردانى خود با دیگر بازیگران و عوامل صحنه بود. یک بازى استلیزه که همواره بازیگر مقابل را به مکاشفه در نقش و ایجاد خلاقیت هاى فى البداهه وامى داشت. بى شک جریان هاى تئاتر نیز در معرفى وى تأثیر بسزایى داشته است. او طى سال هاى اخیر به عنوان بازیگر و کارگردان حضور یافته است و در مقام کارگردان مطرح شده است. زرى اماد از دو سال پیش تاکنون آثارى همچون «مهره هاى پشتم نى لبک مى زنند»، «دهانى پر از کلاغ»، «تکرار» و «پوکه برنجى» را به روى صحنه برده است، که در نهایت عنوان بهترین کارگردان در جشنواره تبریز، حاصل تلاش هاى او بوده است. با این تفاسیر، جشنواره ایثار از دل جشنواره دفاع مقدس مى آید. این جشنواره هدفش ترویج فرهنگ شهادت است. از سوى دیگر تولید تئاتر حرفه اى و هنرى را مدنظر دارد و به تعامل با افراد صاحب دانش تئاتر مى اندیشد. اینها اله مان هاى کلى این جریان تئاترى است. اما در فرامتن این جریان سه گزینه، مؤلف، متن و مخاطب شکل مى گیرد. گزینه هایى که همواره هنرمندان، آثار و مخاطبان را با هم گره مى زند و منجر به ظهور چهره هایى مى شود که آثارشان قابل بازخوانى و نقد و بررسى است. جشنواره تئاتر ایثار امسال نیز به صورت سراسرى برگزار مى شود و نمایش هاى برگزیده ۱۳استان کشور را دربرمى گیرد. روزنامه ایران

(0) نظر

دسته ها :

پنج شنبه 4 6 1389 15:26